ශිෂ්ටාරයක් තියෙන ඕනේ ම රටක, ජාතික කොඩිය කියන්නේ ඒ රටේ අනන්‍යතාවය පෙන්වන ලාංඡනයක්. සෑහෙන මහන්සියක් වෙලා, ගොඩක් කරුණු කාරණා සළකලා බලලා තමයි රටක කොඩියක් නිර්මාණය වෙන්නේ. ඒ රටේ තියෙන ප්‍රධාන ආගම්, ආවේණික ශාක, සත්ත්ව වර්ග, ජන වර්ග වගේ දේවල් මේ කාරණාවලට ඇතුළත් වෙනවා.
ලංකාවේ ජාතික කොඩියේ කතන්දරෙත් ඔයිට වඩා වෙනසක් නැහැ. අපේ ජාතික කොඩියෙන් නිරූපණය වෙන්නේ මොනවා ගැනද කියලා නොදන්නා ඇත්තෙක් ලංකාවේ හතර දිග් බාගේ ම නැතුව ඇති. ඒ කොහොම වුණත්, අපේ පළාත්බද කොඩි ගැන ඔයාලාගේ දැනුම කොහොමද?
1. මධ්‍යම පළාත
මධ්‍යම පළාත, එහෙමත් නැත්තන් කන්ද උඩරට දිහාව සංකේතවත් කරන කොඩිය තමයි මේක. මේ පළාතේ දිස්ත්‍රික්ක තුන ම මේ කොඩියෙන් නිරූපණය වෙලා තියෙනවා.
කොඩියේ මැද ඉන්න, කඩුවක් ඔස්වාගත්ත රත්තරන් පාට සිංහයාත්, කොන් හතරේ තියෙන බෝ කොළ හතරිනුත් පෙන්නුම් කරන්නේ මහනුවර දිස්ත්‍රික්කයයි. මේකේ පසුබිමේ දකින්න ලැබෙන සුදු පාටින් දැක්වෙන්නේ මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයයි. නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කය පෙන්වලා තියෙන්නේ කොඩියේ දකුණු පැත්තේ තියෙන නෙලුම් මල්වලින්.
ඉර හඳ දෙකෙන් ඉඟි කරන්නේ “ඉර හඳ පවතින තාක් කල්”” කියන සදාකාලික හැඟීමයි.
2. නැගෙනහිර පළාත
ත්‍රිකුණාමලය, මඩකලපුව සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක තුනෙන් හැදුණු නැගෙනහිර පළාත, තමන්ගේ කොඩියේ ඒ දිස්ත්‍රික්ක අන්තර්ගත කරලා තියෙන්නේ රවුම් තුනක් ඇතුළේ ඉන්න සත්තු තිදෙනෙක්ගෙන්.
වම් කෙළවරේ ඉන්න මාළුවාගේ රූපයෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ මඩකලපුවයි, මඩකලපුවේ ප්‍රසිද්ධ කල්ලඩි පාලම පාමුල සිංදු කියන මාළුවෝයි. මැද තියෙන උකුස්සාගෙන් ත්‍රිකුණාමලයත්, දකුණු පැත්තේ ඉන්න සිංහයාගෙන් දිගාමඩුල්ල නොහොත් අම්පාරත් නිරූපණය වෙනවා.
3. බස්නාහිර පළාත
බස්නාහිර පළාත් කොඩියේ තියෙන රත්තරන් පාට කුරුල්ලාගෙන් නිරූපණය වෙන්නේ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයයි. ඉන්පස්සේ තියෙන කසයක් අතින් ගත්ත සිංහයාගෙන් අතීත කෝට්ටේ රාජධානිය හෙවත් කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයත්, නාගයාගෙන් කළුතර දිස්ත්‍රික්කයත් පෙන්නුම් වෙනවා. මේකේ හතර කොණේ ඇති බෝ කොළවලින් ප්‍රකාශ වෙන්නේ “මෙත්තා””, “කරුණා””, “මුදිතා””, “උපේක්ඛා” යන සතර බ්‍රහ්ම විහාරණයි.
4. උතුරු මැද පළාත
අනුරාධපුර, පොළොන්නරු යුගවල තිබුණු අභිමානය හරි අපූරුවට කැටි කරපු කොඩියක් උතුරු මැද පළාත සතුයි. මැද තියෙන රූපයේ වෙහෙර හා ගල් කණුවෙන් අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයත්, පරාක්‍රමබාහු රජතුමාගේ රුවෙන් පොළොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කයත් පෙන්නුම් කරනවා.
මැද ඇති රූපය වට කරගෙන තියෙන වී ගස්වලින් නිරූපණය වෙන්නේ මේ පළාතේ සශ්‍රීක බවයි.
5. ඌව පළාත
ඌව පළාත් කොඩියේ ඉන්නේ හංසයෙක්. මේ හංසයාගෙන් නිරූපණය වෙන්නේ ප්‍රියංකර බව, අහිංසක බව, ශ්‍රේෂ්ඨත්වය, සහ රාජකීය බව වගේ ලක්ෂණයි.
6. දකුණු පළාත
දකුණු පළාතේ කොඩිය බිහිවෙලා තියෙන්නේ, දුටුගැමුණු රජතුමා මාගම් පුරයේ ඉඳන් යුද්ධයට යනකොට අරගෙන ගිය කොඩිය ඇසුරු කරගෙන. ඒකෙන් ඉඳලා තියෙන්නේ, ලේ රතු පාට ගත්ත පසුබිමේ ඉන්න, කඩුවක් අතට ගත් කහ පාට සිංහයෙක්.
කොඩියේ මුලු හතරේ තියෙන බෝ කොළවලින් නිරූපණය වෙන්නේ සතර බ්‍රහ්ම විහරණයි. මේකට යොදලා තියෙන ඉර, හඳ ලාංඡන, දෙවිනුවර දේවාල කොඩියේ තියෙන ඒවාට සමානයි. “ඉර හඳ පවතින තාක් කල්”” කියන කියමන මෙතැනිනුත් ප්‍රකාශ වෙනවා.
කඩුවක් අතින් ගත් සිංහයාගෙන් යුක්තිය, සාධාරණත්වය වගේ ගුණාංඟ පෙන්නුම් කරනවා. මේ සිංහයා දුවමින් ඉන්න බවක් තමයි පේන්න තියෙන්නේ. ජවසම්පන්න හැඟීමක් ඒකෙන් පිළිඹිබු වෙනවා.
7. උතුරු පළාත
උතුරු පළාත කියන්නේ ලංකාව වට කරගෙන තියෙන සාගරයත් එක්ක ලොකු සබැඳියාවක් තියෙන පළාතක්. ඒක බැඳීම මේ කොඩියෙනුත් නිරූපණය වෙලා තියෙනවා. ඒ, මේකේ දාර හතරේ තියෙන නිල් පාටෙන්.
කොඩියේ දකුණු පැත්තට බර වෙලා තියෙන කොළ පාට, උතුරු පළාතේ කෘෂිකාර්මික සශ්‍රීකත්වය පෙන්නුම් කරනවා. රතු පාටින් හින්දු සංස්කෘතියත්, සුදු පාටින් එකමුතුකමත් දැක්වෙනවා.
උතුරු පළාත කොහොමත් රස්නේ තරමක් වැඩි පැත්තක්. සූර්යාලෝකයේ බලපෑම කෙළින් ම මේ පැත්තට ලැබීම තමයි ඒකට හේතුව. ස්වාභාවික ශක්ති ප්‍රභවයක් විදියට සූර්ය ශක්තිය පාවිච්චි කරන්න, උතුරු පළාත් වාසීන් දක්වන හැකියාව මේ කොඩියෙනුත් නිරූපණය වෙලා තියෙනවා. ඒ මේකේ මැද ඇඳලා තියෙන කහ පාට සූර්ය රූපයෙන්.
8. වයඹ පළාත
මෝඩ වැඩක් කරන කෙනෙක්ට “මී හරක් වැඩ කරන්නෙපා යකෝ” කියලා කතාවට අපි කියනවා තමයි. ඒත් රටට බත සපයන කුඹුරු වැඩවලදී මී හරකා කියන්නේ නැතුව ම බැරි සතෙක්. ඒ නිසා ම දෝ කොහේදෝ වයඹ පළාත් කොඩියේ මී හරකෙක් අඩංගු කරලා තියෙනවා. ඒ රූපයේ වගේ ම, කොඩියේ දාරයේ මිශ්‍රව තියෙන කොල පැහැයත් මඩ දුඹුරු පාටත්, කුඹුරු ආශ්‍රිත පරිසරය හොඳින් ම කියා පාන්නක්. මේකේ තියෙන ඉර, හඳ සලකුණුවලින් සදාකාලික බව පෙන්නුම් වෙනවා. 1987 වසරේ ඉඳන් භාවිතයට ගත්ත මේ කොඩියෙ පසුබිමේ තුඩු අටකින් යුක්ත වෙච්ච තරු පහලොවක්ද තියෙනවා.
9. සබරගමුව පළාත
ලේ රතු පාට පසුබිමේ ඉන්න රන්වන් පාට සිංහයා, සබරගමු පළාත් කොඩියේ කැපී පෙනෙන සළකුණක්. මේකත් යුක්තියේ සංකේතයක් විදියට හඳුන්වන්න පුළුවන්. සිංහයාගේ අතේ තියෙන කසයෙනුත් ඒ බව තවත් තහවුරු වෙනවා. අනිත් කොඩිවල වගේ ම, බෝ කොළවලින් නිරූපණය කරන්නේ සතර බ්‍රහ්ම විහරණයි.
ලංකාවේ පළාත් නවයේ කොඩිවල විස්තරේ තමයි මේ. ලාංකිකයෝ විදියට, ජාතික කොඩියේ විස්තරේ විතරක් දැනගෙන ඉඳලා මදි කියලා හිතුණු නිසා තමයි මේ ලිපිය අපි ලිව්වේ. මේවාට අදාළ වෙන තව විස්තර ඔයාලා දන්නවනම්, අපට කියන්න ඕනේ හොඳද.
